Theo Bộ TN - MT, mỗi năm, Việt Nam phát sinh 22 triệu tấn chất thải rắn sinh hoạt, trong đó 10% là rác thải nhựa . Bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng khoảng 1kg túi ny lông. Trong khi chỉ có 17% rác thải nhựa và túi ny lông được tái chế.

Rác thải nhựa gây ra những tác hại lớn đối với kinh tế - xã hội, môi trường và sức khỏe con người. Theo đó, cần thay đổi thói quen - không sử dụng nhựa dùng một lần trong sinh hoạt hàng ngày, chuyển sang các sản phẩm có thể tái sử dụng nhiều lần, thân thiện môi trường. Thiết nghĩ, việc này nên bắt đầu từ các đô thị, các khu vực đông dân cư… để tạo hiệu ứng lan tỏa sâu rộng về các vùng nông thôn.

Hạn chế rác thải nhựa để góp phần trả lại vẻ đẹp tự nhiên cho sông rạch.

Theo ông Nguyễn Văn Tuấn - Phó Giám đốc Sở TN - MT, giảm thiểu rác thải nhựa đã trở thành yêu cầu cấp bách. Thời gian qua, các đơn vị trong tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp triển khai phong trào phòng chống rác thải nhựa. Những kết quả bước đầu là đáng ghi nhận. 

Thay đổi thói quen “trên 50% dân số”

Vừa mua một số hộp nhựa bảo quản thức ăn để tủ lạnh, chị Nguyễn Thị Kim Thơ (Phường 4, TP Vĩnh Long) cho biết, sử dụng hộp nhựa để hạn chế sử dụng bọc ny lông thải ra môi trường. Chị Thơ cho biết thêm, nhà chị cũng không sử dụng ống hút nhựa dùng một lần mà chuyển sang ống hút nhựa sử dụng nhiều lần, ống hút từ gạo, cỏ… 

Chị Bùi Thị Hồng Châu ở xã Tân Hạnh (huyện Long Hồ) thì chia sẻ: Trước đây tôi hay lót bịch ny lông vào các thùng rác ở nhà cho sạch nhưng giờ thì để hẳn rác vào xô nhỏ có sẵn bên trong thùng, gom đổ xong thì rửa, phơi.

Theo chị Châu, như vậy tuy hơi tốn công hơn nhưng giúp hạn chế sử dụng bịch ny lông. Chị Châu cho biết thêm, hiện chị cũng không dùng bịch ny lông để vô nước để tủ lạnh đông đá mà dùng các lon inox. Đi chợ thì xách theo giỏ nhựa lớn để đựng thịt cá, rau củ nhằm hạn chế bọc ny lông… Không chỉ hạn chế nhựa dùng một lần cho nhà mình, chị còn vận động người thân quen cùng thay đổi thói quen.

Theo bà Nguyễn Thị Kim Anh - Chủ tịch Hội LHPN tỉnh, phụ nữ Vĩnh Long chiếm trên 50% dân số, là lực lượng quan trọng trong sử dụng, tiếp cận, giải quyết các công việc liên quan trực tiếp đến môi trường. Nhận thấy nguy cơ, tác hại của sản phẩm nhựa dùng một lần đối với đời sống, sức khỏe con người, Ban Thường vụ Hội LHPN tỉnh đã xác định công tác bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm đối với công tác hội và phong trào phụ nữ và mỗi cán bộ, hội viên là lực lượng nòng cốt tham gia phối hợp, chung tay bảo vệ môi trường.

Theo đó, đã ban hành các văn bản triển khai, thực hiện phong trào “chống rác thải nhựa”, đưa nội dung vận động phụ nữ tham gia bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa vào nội dung tiêu chí thi đua hàng năm, chỉ đạo các cấp hội tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên, phụ nữ thay đổi hành vi, cắt giảm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần trong đời sống sinh hoạt hàng ngày, tạo thành phong trào thi đua sôi nổi, rộng khắp.

Thời gian qua, các cấp hội đã tổ chức tập huấn, truyền thông trên 5.400 cuộc cho trên 160.000 lượt cán bộ, hội viên, nữ công nhân và học sinh. Tặng trên 10.000 giỏ xách đi chợ, 3.000 bộ hộp đựng thực phẩm và bình, ly thủy tinh cho hội viên, phụ nữ để hạn chế sử dụng túi ny lông và chai nhựa dùng một lần.

Bên cạnh, xây dựng 619 mô hình, CLB, có nhiều cách làm hay trong việc bảo vệ môi trường, sử dụng và tái chế sản phẩm nhựa dùng một lần. Điển hình như: quán cà phê thân thiện với môi trường; mô hình tái chế sản phẩm nhựa xanh hóa văn phòng hội; đổi rác lấy nhu yếu phẩm; tái chế rác thải nhựa làm vật dụng gia đình; nhà sạch, ngõ xanh; phân loại rác tại nhà…

Đặc biệt, mô hình ngôi nhà xanh, ngôi nhà 100 đồng; biến rác thành tiền, biến rác thành BHYT; tiết kiệm rác thải nhựa giúp phụ nữ, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, được nhân rộng tại 100% cơ sở hội, thu hút đông đảo hội viên, phụ nữ tham gia và mang lại hiệu quả tích cực.

Trong 3 năm (2019 - 2022), thu được trên 75.000kg rác thải nhựa, bán được gần 200 triệu đồng, tạo nguồn quỹ ủng hộ chương trình “Triệu phần quà san sẻ yêu thương”, “Mẹ đỡ đầu” do Trung ương Hội LHPN Việt Nam phát động và tặng quà cho phụ nữ, trẻ em khuyết tật, mồ côi, có hoàn cảnh khó khăn. 

Ngoài ra, Hội LHPN tỉnh còn hỗ trợ Hội LHPN TP Vĩnh Long xây dựng mô hình “Phụ nữ chung tay hạn chế rác thải nhựa” tại Phường 1. Với việc tặng giỏ xách đi chợ giúp hội viên hạn chế sử dụng túi ny lông, tạo sức lan tỏa từ phường trung tâm của thành phố. Đây là mô hình được Trung ương Hội LHPN Việt Nam công nhận là 1 trong số 130 công trình, phần việc tiêu biểu, vượt khó sáng tạo, hiệu quả chào mừng Đại hội Đại biểu phụ nữ toàn quốc lần thứ XIII, nhiệm kỳ 2022 - 2027.

Bảo vệ môi trường du lịch

Ông Nguyễn Trọng Tín - Trưởng Phòng Quản lý du lịch (Sở Văn hóa - TT - DL) cho biết, du khách đến Vĩnh Long chủ yếu trải nghiệm xuôi ghe tàu theo hai dòng sông để khám phá cây trái miệt vườn, homestay, các làng nghề truyền thống…

Tuy nhiên, du khách rất dễ bắt gặp túi ny lông, hộp xốp, các bao gói đồ ăn nhanh… trên sông. Bên cạnh, hình ảnh rác rơi vãi quanh các thùng dọc các quốc lộ, các lối vào trung tâm TP Vĩnh Long cũng xuất hiện, ảnh hưởng mỹ quan. “Đây là những vấn đề không nhỏ vì khách du lịch luôn quan tâm mỹ quan, môi trường nên mình tham quan, trải nghiệm”- ông Tín nói.

Chung tay hành động giải quyết vấn đề rác thải nhựa, Sở Văn hóa - TT - DL đã ban hành các kế hoạch và văn bản chỉ đạo liên quan triển khai các đơn vị trực thuộc, các đơn vị kinh doanh dịch vụ du lịch xây dựng kế hoạch phòng chống rác thải nhựa

Sở cũng đã phối hợp với ngành TN - MT thường xuyên tuyên truyền công tác bảo vệ môi trường, chống rác thải nhựa đến các cơ sở kinh doanh du lịch; gắn việc nhắc nhở các cơ sở thực hiện nghiêm túc các quy định trên trong các cuộc thanh tra, kiểm tra lĩnh vực ngành, kiểm tra điều kiện tối thiểu của các cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch hàng năm. Qua đó, các cơ sở ngày càng tích cực trong việc phòng chống rác thải nhựa

Thời gian gần đây, một số doanh nghiệp lữ hành của tỉnh đã thay thế việc phát chai nước vỏ nhựa cho khách sang chuẩn bị các bình nước lớn và yêu cầu khách lấy nước từ bình, tái sử dụng đựng nước của cá nhân. Các điểm tổ chức họp, hội nghị, nơi lưu trú thì khách sạn/BTC cũng chuyển sang dùng cốc thủy tinh, chai thủy tinh; không sử dụng bao bì gói đồ ăn nhanh, túi ny lông; đựng tài liệu thì sử dụng túi giấy...

Nội trợ mang giỏ nhựa đi chợ để giảm thiểu sử dụng túi ny lông.

Một số cơ sở kinh doanh dịch vụ dần chuyển từ sử dụng ống hút nhựa sang sản phẩm từ tre, bột… Một số doanh nghiệp lữ hành (tiêu biểu như Công ty Du lịch Mekong Travel, Công ty CP Du lịch Cửu Long) tổ chức cho đội chèo xuồng của công ty sau khi đưa khách đến địa điểm tham quan thì trên đường quay lại sẽ nhặt, vớt rác tạo mỹ quan cho dòng sông.

Các cơ sở thường xuyên nhắc nhở du khách bỏ rác đúng nơi quy định, nhắc nhở phân loại bước đầu (tiêu biểu như Khu du lịch Vinh Sang, Út Trinh Homestay, CocoHome). Ngoài ra, các cơ sở du lịch tích cực cùng địa phương thực hiện tốt việc thu gom rác, thực hiện tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới